Математикт 2 -ийн зэрэгтээс нэгээр бага тоонуудыг Мерсенний тоо гэдэг. Энэ тоо бол одоогоор мэдэгдэж байгаа хамгийн их анхны тоо юм. Мерсений тоог анхных эсэхийг шалгадаг Lucas–Lehmer -ийн тест нь бусад ижил төрлийн тестүүдээс илүү хурдтай учраас одоогоор мэдэгдээд байгаа хамгийн том анхны тоонууд дандаа мерсенний тоонууд байдаг байна. 




Цааш нь...

Бидний амьдралын хамгийн том утга учир бол Хайр байдаг. Зөвхөн хайр дурлалын бус хорвоог, ойр дотны хүмүүс, ажил мэргэжил гээд бидний амьдралд гэрэл гэгээ нэмдэг бүгдийг л бид өөрөө ч мэдэлгүй хайрладаг.
Яг одоо та ганцаардаж байна уу? эсвэл аз жаргал, хайр амтагдсан өдрүүдийг үдэж байна уу? Танд одоо яг ямар байгаа нь тийм ч чухал биш, хамгийн чухал нь энэ бүхнийг та өөрөө сонгосон. Олон салаа замаас хийсэн таны сонголт, та сонголтоо өөрчилж чадах хүчтэй билээ. 


Цааш нь...

Marlboro World’s Top Brand #6
Brand name-ээрээ үргэлж дээгүүр байдаг байсан уг брэнд нь сүүлийн жилүүдэд бүр  6-р байранд орох болсон билээ. Marlboro бол Altria группын гаргасан хамгийн танил болсон тамхины брэнд юм. Хамгийн анхны Marlboro Лондонд 1847 онд зарагдаж байгаад сүүлд Америкруу шилжсэн. Бүтээгдэхүүний нэр нь Их Марлборогийн гудамжинд Marlboro-гийн үйлдвэр байсантай холбоотойгоор ийнхүү нэрлэгдсэн байна.


Цааш нь...

Юуны өмнө шинэ жилийн сайхан баяр болох гэж байхад бага зэрэг базаахгүй зүйл бичиж байгаадаа хүлцэл өчье.
Өнөөдрөөс яг 2 долоо хоногийн өмнө Wired (
http://www.wired.com/news/columns/0,72300-0.html) сэтгүүл дээр MySpace-ийн хэрэглэгчдийн нууц үгний тухай Bruce Schneier-ын нэг нийтлэл гарсан байна. Ингээд монголчууд ер нь ямар нууц үг ашигладаг талаар судалгаа хийгджээ.


Цааш нь...

Дэлхийн хамгийн хөгшин хонь 23 насандаа Австралид нас барлаа. Жирийн хониноос хоёр дахин илүү насалсан энэхүү хонийг Lucky гэдэг байжээ. 2007 онд Гиннесийн номонд бүртгэгдсэн.

Цааш нь...

TIMES сонин хамгийн хачирхалтай хуулиудыг дурьджээ.

  1. Лондонд таксигаар галзуу нохой, хүүр тээвэрлэхийг хориглодог
  2. Их Британийн парламентийн ордонд нас барахыг хориглосон байдаг
  3. Шуудангийн дугтуйн дээр Английн дээдэс язгууртны зургийг толгойг нь доош харуулан наасан бол таныг төрдөө тэрслэгч гэж үзнэ

Цааш нь...

Альберт Эйнштейн 1879 онд мэндэлжээ. 76 насандаа таалал төгссөн түүнийг хүн бүр мэддэгч өөрийнх нь хэлснээр жинхэнэ Эйнштейнийг мэдэх хүн цөөхөн байлаа. Тэрбээр хоёр удаа гэрлэж байсан бөгөөд анхны эхнэр Милеш нь түүнд хоёр хүү төрүүлж өгсөн. 1904 онд том хүү Ханс Альберт нь төрж, 1910 онд удаах хүү Эдуард нь мэндэлсэн. Эдуард оюун ухааны хомсдолтой байсан бөгөөд 1965 онд Цюрихийн сэтгэцийн эмнэлэгт амиа хорлосон аж.
Альберт Эйнштейн 1879 онд мэндэлжээ. 76 насандаа таалал төгссөн түүнийг хүн бүр мэддэгч өөрийнх нь хэлснээр жинхэнэ Эйнштейнийг мэдэх хүн цөөхөн байлаа. Тэрбээр хоёр удаа гэрлэж байсан бөгөөд анхны эхнэр Милеш нь түүнд хоёр хүү төрүүлж өгсөн. 1904 онд том хүү Ханс Альберт нь төрж, 1910 онд удаах хүү Эдуард нь мэндэлсэн. Эдуард оюун ухааны хомсдолтой байсан бөгөөд 1965 онд Цюрихийн сэтгэцийн эмнэлэгт амиа хорлосон аж.




Цааш нь...

Өнөө үед хүмүүс үснийхээ эрүүл байдал, зөв арчилгаанд анхаарлаа хандуулдаг болсон. Үсээ гэмтээх, зөв арчлахын тулд үснийхээ төрлийг зөв тодорхойлох нь чухал юм. Үс нь хэвийн, хуурай, тослог, холимог гэсэн 4 төрөлд хуваагддаг.


Цааш нь...
Дагестан улсын Красно-Октябрьское Кизлярский дүүргийн оршин суугч Якубовын гэрт одоогоос есөн сарын өмнө шинэ хүүхэд мэндэлжээ.
Тэр хүүхдийг ер бусын гэдгийг Сагид Муртузалиевын нэрэмжит сайн санааны сангийн тэргүүн Ахмедпаша Амиралаев мэдээлж байна. Эмч нар болон түүний эцэг эх нь хүүгийнхээ хачирхалтай байдлын талаар төрснөөс нь хойш 4 хоногийн дараа хэлж байжээ. Учир нь бяцхан хүүгийн бие дээр нэгэн араб үг тодрон гарч ирсэн байна. «Хүүхдийн бие дээр Аллахын нэр тодорсон. Харин хэсэг хугацааны дараа өөр өөр хэсэгт араб үгс бий болсон. Гэтэл Коран судрын мөрт ил гарч ирэх үед хүүхэд 40 хэм хvртэл халуурсан байна. Гэхдээ судрын үгс зөвхөн даваа, баасан гарагт л гарч ирдэг» хэмээн Амиралаев ярьжээ.
эх сурвалж: ubtimes.mn

Цааш нь...


Ээж нь охиндоо ингэж захиа бичжийнэ гэжийшд:
"Сайн байна уу, хайрт охин минь. Хэрвээ чи знэ захиаг авбал миний захиа чамд хүрсэн гэсэн үг. Хэрвээ хүрэхгүй бол битгий уншаарай. Чамайг их хурдан уншдаг болохоор чинь би их удаан бичиж байна аа.
Энд цаг агаар сайхан байна. Өнгөрсөн 7 хоногт ердөө хоёрхон удаа цас орсон. 1 дэх өдөр ороод 3 өдөр үргэлжилсэн, Пүрэв гарагт бас нэг ороод бүтэн сайнд зогссон.
Чиний пальтог чинь илгээмжээр явууллаа. Товчнууд нь их том юм аа, жин дараад байхаар нь тасдаад авчихсан шүү. Авсан хойноо буцаагаад хадчихаарай, хармаанд нь бүгдийг нь хийчихсэн байгаа.
Аав чинь аятайхан ажилд орсон. Доор нь бараг 100-гаад хүн байдаг, яагаад гэвэл өрөө нь 3 давхарт байдаг юм.
Эгч чинь жирэмсэн. Хүргэн ах чинь цэргээс халагдах гэж их л яарч байгаа гэнэ лээ.
Аргагүй шүү дээ, хоёр жил гэрийн бараа хараагүй хүн чинь. Хэрвээ охин гарвал ээжийнх нь, хүү гарвал аавынх нь нэрийг өгнө гэсэн. Тэгэхээр Ээж, эсвэл Аав гэдэг нэртэй хүүхэдтэй болох юм.
Өөр сонин юу билээ. А тийм, ах чинь өчигдөр машин дотроо түлхүүрээ мартчихаад, явган гэр лүүгээ явж запас түлхүүрээ авчирч биднийг машинаасаа гаргасан.
Чи манай нутгийн хүмүүстэй таарвал бидний мэндийг хүргээрэй, тааралдахгүй бол хэрэггүй.
Жич: Хэдэн төгрөг явуулъя гэсэн чинь мартаад дугтуйгаа наачихаж. Ээж нь"


Цааш нь...
13-р зууны үеийн Монгол гүрэнд таваар мөнгөний харилцаа хүчтэй хөгжиж алт, мөнгө, гуулин зоос болон цаасан мөнгөн тэмдэгт анх бий болгон хэвлэн хэрэглэж байв. Энэ тухай Хятад, Япон, АНУ, ОХУ, Франц, Австали, Турк, Германд бие даасан бүтээл, ёудалгааны өгүүлэл олон гарчээ. Чингэс хааны үед монголчууд Сүхэс нэртэй мөнгө хэрэглэж байсан тухай “Монголын нууц товчоонд” тэмдэглэсэн байдаг.

1224-1225 онд Чингэс хаан зарлиг буулган Афганистанд нүүрэн талдаа “Үнэн өлзийт ерөнхий өрлөг жанжин” нөгөө талдаа “Туйлын дээд Чингэс хаан” гэж араб үсгээр бичсэн мөнгөн зоос цутгуулж гүйлгээнд оруулсан байна. Чингэс хаан улаан гахай жил буюу 1227 онд анх удаа цаасан мөнгийн хэвлэн гаргасан тухай хятадын эрдэмтэн Фэн син вей, Японы эрдэмтэн Е.Кого (Дорнод Азийн мөнгөний диллоги бичиг 1938) нар батлан бичжээ. Мөн Энэтхэгийн соёлын академийн ерөнхийлөгч, нэрт эрдэмтэн, доктор проффессор Локеш Чандра бичихдээ: “ Монгол нь эртний бичиг, соёлын их гүрэн байсны хувьд хөрш зэргэлдээ орнуудад мэдэгдэхүйц нөлөө үзүүлж байсныг түүх мартахгүй.

Монгол улс иүүхэнд анх удаа цаасан мөнгө хэрэглэж эхэлсэн нь хүн төрөлхтний нийгэм эдийн засгийн харилцаанд үндсэн эргэлт гаргасан юм. Алт, мөнгө, адуу малыг цаасан мөнгөөр солино гэдэг тухайн үедээ гайхалтай хувьсгалт зүйл байлаа” гэжээ. Чингэс хааны залгамжлагч хөвгүүд нь их хэргийг үргэлжлүүлж байсны дотор 1236 оны 1-р сараас эхлэн Өгөөдэй хааны зарлигаар цаасан мөнгийг дахиж хэвлэн гаргажээ.
Өгөөдэй хаан 1240 онд албаны цаасан мөнгө 76 мянган нэгжийг өр төлбөр төлөхөд хэрэглэж байсан мэдээ бий. Хамгийн эртний түүхт агуй Ховд аймгийн Манхан сумын төвөөс баруун тийш 30 шахам км газарт Хойд цэнхэрийн агуй байдаг. Энэ бол Монгол орны хамгийн эртний түүхт агуй юм. Агуйд одоогоос 40000 жилийн тэртээ эртний хүмүүс амьдарч байсны ул мөр байна гэсэн дүгнэлийг эрдэмтэд хийжээ. Уг агуй нь далайн төвшнөөс дээш 2100- 2460 метрийн өндөрлөгт оршдог. Агуйд эртний ан амьтны сүг зураг нэлээд бий. Түүнийг улаан хүрэн зосоор зуржээ. Агуйн хананд жадан эвэрт оронго гөрөөс (Канна), бух, могой, шувуу, тэмээн хяруул, заан, тэмээ, янгир зэрэг амьтны сүг зураг байдгаас үзвэл эрт үед дээрх амьтад одоогийн Африк тивийнх шиг хамт амьдрах орчин бүрдмэл, чийглэг халуун уур амьсгалтай байсны гэрч гэлтэй. Цэнхэрийн агуйн дурсгалыг зөвлөлтийн нэрт монголч эрдэмтэн, академич А.П.Окладников дүгнэж хэлэхдээ: “Гурван цэнхэрт хүн төрөлхтний эртний урлагийн бие даасан хүчирхэг голомт байсан бөгөөд асар өндөр хөгжил, уран сайхны их авъяастай, эртний чулуун зэвсгтйн зураачид амьдарч байсны гэрч юм” гэжээ. Дэлхийд хамгийн том чулуун зэвсгийн газар Монгол орон хүний өвөг түүхийн дурсгал ихтэй.

Түүний дотроос Өвөрхангай аймгийн Богд сумын төвөөс зүүн урагш 40 км зайтай Арц Богдын үзүүрт орших Мухар булаг нэртэй газар онцгой билээ. Орой дээрээ элдэв өнгийн цахиур чулуу үелэн тогтсон дэл хадтай толгойн бэлд 8 км өргөн, 12 км урт талбай эзэлсэн шинэ чулууны үеийн дарханы газар байдаг. Тэнд хүрэн ягаан, шар цахиурын шовх үлдэц, төрөл бүрийн хусуур, ялтас, загас маш элбэг ажээ.
Тийм их талбайг эзэлсэн шинэ чулуун зэвсгийн үеийн дарханы газар Ази, Европт олдсон мэдээ эдүгээ болтол огт үгүй тул эртний хүний өв соёлын дурсгалын дотор нэн сонирхолтойд ордог байна. Манай монгол улс, маш эртний улсаа Монголын яруу түүх, магад их гэрэлтэй Гэгээн наран мандсаар, хангай говийг гийгүүлсээр Хэдэн мянган жилээс, бид энд оршсоор хэмээсэн Д.Нацагдоржийн шүлгийг яахин мартаж үл болох.
эх сурвалж: хэн нэгний блогоос


Цааш нь...


Алдарт Google компани нь сүүлийн үед олон дэвшилтэт үйлчилгээг бий болгож байгаа ба энэ бүхэн нь хэрэглэгчдэд маш их хүрч байгаа билээ. Жишээ нь л гэхэд Google Earth гэх программ байгаа бөгөөд Google компаниас үнэгүй программыг хэрэглэж үзээгүй хүн ховор биз ээ.

Мөн Google-с гаргасан Gmail, Blogger, Google Docs, Google Map гэх мэт үйлчилгээ байдаг. Зураг эмхлэх, цэгцлэх тал дээрээ алдартай Picasa программын тухай товч дурдъя. Программын хувьд гэвэл зураг дараалалд оруулах, ангилах гэх хүний үйлдлийг хялбарчилсан олон давуу талуудтай. Харин Picasa Web-ийн хувьд гэвэл олон төрлийн хязгаарлалт байхгүй, 1 Gb хүртэл мэдээлэл хадгалах боломжтой боловч үүнээс хэтэрвэл бас мөнгө төлнө. Гэхдээ Yahoo-гийн Flickr-ийг бодвол харьцуулашгүй хямдхан.
10 Gb - 20$
40 Gb - 75$
159 Gb - 240$
байдаг байна. Мөн Google-ээс гаргасан бусад үйлчилгээнүүдтэйгээ дажгүй зохицоод ажиллачихдаг. Зургаа шууд блог дээрээ дуудаж ажиллуулж болдог байх жишээтэй. Google "Photos" гээд байгаа зүйл үүнтэй маш уялдаа холбоотой. Би өөрийн блогтоо зураг upload хийхэд Picasa-гийн Web альбумд хадгалагдаж байдаг. Энэ нь өөрөө таны бүртгүүлсэн нэр дээр галлерей үүсгээд хадгалаад байж байдаг. Энэ нь та шууд өөрийн блогтоо оруулахад төвөггүй болно гэсэн үг. Энэ мөн таны зургуудыг upload хийсэн цаг хугацаагаар ангилаад гаргаад ирүүлж болно. Google Photos үйлчилгээ нь мөн бусад хүмүүсийн авсан сонирхолтой, шилдэг гэмээр зургуудыг олон төрөлтэйгээр таньд үзүүлнэ. Бусад хүмүүс болон найз нөхдийнхөө зургийг интернеттэй байхад төвөггүй үзчихнэ гэсэн үг. Гэхдээ Flickr шиг алдартай, өргөн цар хүрээн ашиглагдаж чадахгүй байсаар л байна. Миний хувьд Yahoo Flickr community маш идэвхтэй юм шиг санагддаг. Гэхдээ Picasa-гаа хэрэглэсээр л... Та бүхэн энэхүү Picasa гэх программыг туршиж үзэхийг санал болгож байна. Та үүнийг хэрэглэж үзсэндээ хэзээ ч алдахгүй. Та программыг татаж авахыг хүсвэл энд дар.


Цааш нь...

Үйлдлийн систем гэдэг нь хэрэглэгч компьютер хоёрыг хооронд нь холбож, компьютерийн үйл ажиллагааг удирдаж, мэдээллийг зохион байгуулж байдаг суурь систем юм.

Үйлдлийн системийн гүйцэтгэх үүргүүдийг дурдвал:

* - диалог буюу хэрэглэгчтэй харьцах
* - оролт-гаралт, өгөгдлийг удирдах
* - програм боловсруулах процессын төлөвлөлт, зохион байгуулалт
* - санах ой, кэш, процессор, гадаад төхөөрөмжүүд г.м. компьютерын хэсгүүдтэй ажиллах
* - сонгосон програмыг ажиллуулах
* - боломжит бүх төрлийн үйлчилгээ (сервис)
* - дотоод төхөөрөмжүүдийн хооронд мэдээлэл дамжуулах
* - монитор, гар, дискүүд, принтер г.м. залгах төхөөрөмжүүдийн ажиллагааг програмын төвшинд дэмжих зэрэг болно.

Boot буюу компьютерийг эхлүүлдэг програмийг уншиж дууссаны дараа ажилладаг үйлдлийн систем нь бусад хэрэглээний програмийг ажиллуулахад гол үүрэг гүйцэтгэдэг. Үйлдлийн систем нь санах ой руу ачаалагддаг бөгөөд компьютерийн хүчин чадлыг зохицуулж, хувиарлахаас гадна компьютерийн гарнаас өгөгдсөн командыг дэлгэц рүү илгээх, дискэн дээр файл болон директоруудыг хадгалах мөн дагалдах төхөөрөмжүүд болох принтер, хулгана, уян болон хатуу дискний ажиллагааг хянадаг.

Үйлдлийн системүүдийн төрлүүд: Dos, Windows, Unix, Linux, Mac OS, Palm Os гэх мэт. Зарим төрлийн үйлдлийн системд олон хувилбарууд байдаг.

Энэхүү "Икс Өү" зөөврийн компьютерийн хувьд үйлдлийн систем нь Линукс төрлийн Fedora 9 дээр суурилсан.

Линукс төрлийн үйлдлийн системүүдийн давуу талууд:

1. Үнэгүй
2. Нээлттэй эхтэй
3. Компьютерын хүчин чадал бага шаарддаг гэх мэт.



Unix, Linux үйлдлийн системийн түүхээс...

1960 аад оны сүүлчээр Unix үйлдлийн системийг анхлан Кен Томпсон 1969 онд АТ&Т Bell лабораторид PDP-7 машин дээр бичжээ. Тэрээр хожим нь C программчлалын хэлний үндэс болсон B хэлийг зохиожээ.

Улмаар 1970 онд Дэннис Ритчиегийн хамтаар АТ&Т Bell лабораторид PDP-11 дээр UNIX үйлдлийн системээ гаргажээ.
Хожим нь Дэннис Ритчие C программийн хэл зохиосныг бид мэдэх билээ. Unix үйлдлийн систем нь анхлан компьютерийг програм зохиогчдод нэг зэрэг ашиглах нөхцөлийг бүрдүүлэх зорилгоор бүтээгджээ. Тухайн үедээ хэд хэдэн чухал чанарыг агуулж байжээ. Жишээ нь multitasking, multiuser capability гэх мэт.
Unix-ийн үйлдлийн систем нь доорх хэсгээс тогтоно.
1. Kernel - бүх process, scheduling энэ тэрийг зохицуулна. Hardware энэ тэртэй шууд харицана.
2. Шэлл - хэрэглэгчээс мэдээлэл авч цааш дамжуулах, санах ойгоос програм ажиллуулах гэх мэтийг хийнэ.
3. Бусад tool буюу хэрэгслүүд - Үйлдлийн системд хэрэг болох хэрэгслүүд буюу бусад программууд

Unix нь дотроо 2 төрлийн байх юм. Юугаар төрөлж ангилваа гэхээр boot хийх үедээ системийн хаанаас программуудаа унших вэ яаж унших вэ гэдгээр. Өөрөөр хэлбэл “init” хийх төрлөөр нь ангилдаг.
Тэр хоёр төрөл нь:
1. SystemV
2. BSD (Berkeley Software Distribution) Berkeley-гийн их сургуулд АТ&Т-ийн Unix-ийг 1970-аад онд суулгаснаар BSD Unix үүсэх эхлэл тавигдаж.

System V төрөл нь init хийхдээ /etc/rc.d/init.d/ дотроос программуудаа (daemons бую services-ийн startup script-ууд) ачаалах ба энэ директор нь цааш хэд хэдэн ч директор руу симболик линк хийгдсэн байж болно. Single user уу multi user-уу энэ тэрээсээ хамаарч өөр өөр директориос даэмон-уудаа ачаална.
Одоо байгаа системүүдээс Solaris, Redhat, Debian, Mandrave, Ubuntu эд нар энэ төрлийг ашигладаг. Сүүлийн 4 нь Linux тархац шүү.

BSD төрөл нь init хийхдээ /usr/local/etc/rc.d/ дотроос скриптүүдээ ачаална. Гэхдээ тэр директор нь зөвхөн ганц бөгөөд өөрөөр хэлбэл өөр директор эд нараас ачаалахгуй гэсэн үг дээ. Slackware Linux дистро, бүх BSD (FreeBSD, NetBSD, OpenBSD (энэ гурав үнэгүй), BSDi)-ууд үүнийг ашиглана. BSD нь лицэнзийн асуудлаас болж BSDi(үNetэй), FreeBSD, OpenBSD, NetBSD (бүгд үнэгуй) гэх мэт болон хөгжиж иржээ.

За дээрх төрлуудээс суулгаж үзээд аль нь System V, BSD болохыг мэднэ дээ.

1990 оны эхээр Финландын их сургуулийн оютан Линус Торвалдс Minix үйлдлийн систем дээр тулгуурлан анхлан Kernel бичиж Usenet newsgroup-ээр энэ тухайгаа мэдэгджээ. Тэр үеэс л Linux-ийг хүмүүс ихэд сонирхож Линус өөрийн нэрний сүүлийн үсгийг өөрчлөн Linux гэж нэрлэж дэлхий даяар програм зохиогчид хувь нэмрээ оруулж эхлэх болжээ.

Нэрний зөв дуудлага

Энэ үйлдлийн системийг хүмүүс ихэвчлэн Линакс, Лайнукс гэх мэтээр буруу дууддаг юм. Зөв нь яг бичсэнээрээ буюу Линукс.

Бас хүмүүс Redhat Linux, Suse Linux гэх мэтээр яридаг энэ нь бас л буруу. Redhat Linux тархац гэх мэтээр ярих ёстой юм.
Үнэн хэрэг дээрээ Linux чинь зөвхөн Kernel юм шүү дээ. Бусад tool, программууд нь GNU-ийх. GNU гэдэг нэр их сонин шүү.  “Gnu is Not Unix” гэж байгаа юм. Ахиад GNU-г задалбал ….. Энэ нэр их сонин программын хэлээр бол рекурсив, хэзээ ч дуусахгүй. хэхэ. Kernel-ийг тойрсон бүх tool, жижиг програм бүгд GNU tool-ууд юм шүү. Тийм болохоор Linux GNU tool-тай маш холбоотой, энэнгүйгээр бол юу ч биш.

Бас нэг юм бол хэдий олон мянган программистууд Linux Kernel-ийг хийж байгаа сайжруулж байгаа гэх боловч хэдхэн хүн л source tree-г төрөл төрлөөр хариуцан патч хийж суудаг юм. Тэр нь мэдээж Линус Торвалдс мөн Марсэлло Тосатти, Алан Кокс, Анрдреа Аркандэли гэх мэт хүмүүс. Тус бүр өөр өөрийн Kernel трее-гийн патч-уудыг хийж гол зангидагч нь мэдээж Линус Торвалдс, бүх эрх түүнд.

Гэтэл BSD тийм биш, маш цөөн хүн маш сайн бүтээгдэхүүн гаргаж байгаа юм. Би үнэгүй BSD-ийн Kernel-ийг ярьж байна. Үнэхээр хүчтэй найдвартай сайн Kernel дээ.

За тэгээд лицэнзээс хамаарч үнэгүй үнэтэйгээ мэдэх хэрэг болно доо. Linux бол GPL(General Public License), BSD бол BSD лицэнз. ИнтэрNetээс хайж олоод ялгааг нь харна биз дээ. Үнэгүй UNIX төрөлд FreeBSD, OpenBSD, NetBSD, бөх төрлийн Linux дистро орно. Үнэтэйд SGI-ийн IRIX, IBM-ийн AIX, SUN-ий Solaris, HP-ийн HP/UX, Caldera-гийн SCO-UNIX гэх мэт хэхэ.

UNIX төст системийн бүтэц

UNIX систем функцийн хувьд гурван түвшинд хуваагддаг:
· Кернел буюу цөм, үйлдлүүдийг төлөвлөж хураагуур (storage/диск)-ийг удирддаг;
· Шел буюу бүрхүүл, хэрэглэгчийг системтэй холбогч бөгөөд хэрэглэгчийн командуудыг хөрвүүлж биелүүлнэ.
· Хэрэглээний програм хэрэгсэлүүд, үйлдлийн системд нэмэлт боломжуудыг бий болгоно.

Кернел

Үйлдлийн системийн цохилох зүрх болсон кернел нь тоног төхөөрөмжийг хянаж програмистын удирдлагаар системийн хэсгүүдийг унтрааж асааж байдаг. Хэрвээ жишээ нь та компьютертээ ls буюу директорийн мэдээллийг жагсаах команд оруулбал кернел дискнээс тухайн директор дахь файлуудыг унших командыг өгч, таны дэлгэц дээр тэдгээрийг жагсаан харуулах болно.

Бүрхүүл

Одоогоор нэлээд хэдэн төрлийн бүрхүүл гараад байгаа, хамгийн өргөн тархсан нь bourne ба C бүрхүүлүүд бөгөөд эдгээрээс гадна эхлэн суралцагчдад ихэд дөхөмтэй менюгээр удирддаг бүрхүүлүүд мөн байдаг. Ямар бүрхүүл ашиглахаас үл хамааран үүний үүрэг нь хэвээрээ үлддэг, өөрөөр хэлбэл хэрэглэгч, компьютер хоёрыг холбодог.

Бүрхүүл нь мөн дамжуулах хоолойн үүргийг гүйцэтгэх чадвартай, үүнийг хэрэглэгч хэд хэдэн командыг хооронд нь холбож өгөх, нэг програмын үр дүнг нөгөө програмын оролт болгон ашиглах болох чадвар гэж тайлбарлаж болно.

Хэрэглээний програмууд болон хэрэгсэлүүд

Unix-ийн хэрэглэгчид хэрэглэж болохуйц зуу зуун хэрэглээний порграмууд бий, үүний заримыг нь тодорхой нэг үйлдэлд зориулан гуравдагч этгээдүүд гаргасан байх нь ч бий. Ерөнхийдөө хэрэглээний програмуудыг тодорхой хэрэглээ бүхий жишээ нь: документ боловсруулах болон бизнесийн хэрэглээний програмууд мөн програмчилахад зориулагдсан гэж хоёр ангилж болно.
Түгээмэл 4 тархацын хувьд
Fedora
yum list all командаар жагсаасан нийт пакетын тоо 7334
-CentOS
yum list all командаар жагсаасан нийт пакетын тоо 5785
-Ubuntu
apt-cache stats командаар жагсаасан нийт пакетын тоо 24088
-Debian
apt-cache stats командаар жагсаасан нийт пакетын тоо 23851
Эндээс харахад Debian болон түүн дээр суурилсан Ubuntu тархац нөгөө хоёроосоо бараг 4, 5 дахин илүү пакетуудын сонголттой байна.
Эх сурвалж: www.laptop.gov.mn


Цааш нь...